After Credits
After Credits, filmlerin başlarında ve sonlarında varolan jenerik bölümlerinin içerisinde ya da sonrasında karşımıza çıkan sahne ve görsellerdir. Filmlerin jenerik bölümlerinin de izlenmesine bir katkı sağlarken yapımda katkısı olan sanat emekçilerinin isimlerinin okunmasına olanak verir.
Aktör
Erkek oyuncuların ifade edildiği bir kelime olan aktör; film, dizi, tiyatro gibi alanlarda bir dramatik örgü kapsamında performanslarını gösteren sanatçılara denmektedir.
Aktris
Kadın oyuncuların ifade edildiği bir kelime olan aktris, film, dizi, tiyatro gibi alanlarda bir dramatik örgü kapsamında performanslarını gösteren sanatçılara denmektedir.
Anime
Japonya menşeili bir terim olan Anime, Japon çizim sanatına dayanarak üretilen bir animasyon formatıdır.
Audition
Audition, genellikle ajans ya da yönetmenlerin sürdürdüğü, film, dizi, tiyatro, reklam filmi gibi projelerde yer alacak oyuncuların seçiminin yapıldığı deneme çekimleridir
Background
Film, dizi, belgesel gibi yapımlarda bulunan, yapımın atmosferini ve gerçekçiliğini yansıtan arka plana “background” denir.
Blooper
Bir film ya da dizi çekimlerindeki yönetmen, oyuncu ve set ekibinin yaptığı hataları içeren eğlenceli kısa kliplere blooper denir.
Block Buster
Blockbuster, en kısa tabir ile gişe rekortmeni yapımları ifade etmektedir.
Boom Operatörü
Bir yapımın ses bölümüyle ilgilenen, miks, prodüksiyon gibi işleri yürüten mesleğe boom operatörü denir.
Box Office
Sinema salonlarındaki bilet alınan bölgeye “box office” denmektedir. Bu terim ayrıca, bir yapımın gişedeki başarısından bahsetmek için de kullanılmaktadır.
Cameo
Film, dizi ve oyun gibi türlerde tanınmış simaların kısa bir aralıkla yapıma dahil olmasına denir.
Cast
Herhangi bir yapımda kamera önünde aktif olarak yer alan oyuncuların bütününe Cast denir
Cast Ajansı
YapımLarda kamera önünde aktif olarak yer alan oyuncuları elinde bulundurarak yapımcılara yönlendiren firmalara ise Cast Ajansı denmektedir.
CGI
Computer Generated Imagery’nin kısaltması olan CGI teknolojisi, bilgisayar üretimli imgeleme anlamına gelmektedir.
Climax
En basit tabirle bir filmin dramatik yapısındaki doruk noktası için yapılan tanımdır.
Cut
Dizi, film, tanıtım filmi gibi yapımların kurgu aşamasında kesilip biçilmesine "cut" adı verilir.
Çözünürlük
Televizyon, sinema perdesi, bilgisayar, telefon gibi ekranların her boyutuna düşen piksel miktarına çözünürlük denmektedir.
Diegetic
Bir anlatının dünyasında yer alan karakterlerin deneyimleyebildiği ses, görüntü gibi materyallere denir.
Deadcat
Mikrofonun üstüne takılan, barındırdığı yalıtımlı ve tüylü yapıyla sesi gereksiz gürültülerden ve patlamalardan arındıran bir ekipmandır.
Devamlılık Asistanı
Film, dizi gibi yapımların setlerinde çalışan personellere verilen addır. Görevleri yapımın devamlılığını sağlamak ve setteki düzeni oturtmaktır.
Dış Ses
Bir non-diegetic materyal olan dış ses, genellikle anlatıcı konumunda bulunarak yapımlar hakkında izleyicilere filmin içinde bilgi veren seslerdir. Ayrıca dış ses, o an sahnede bulunmayan karakterlerin sesi de olabilmektedir.
Diegetic
Bir anlatının dünyasında yer alan karakterlerin deneyimleyebildiği ses, görüntü gibi materyallere denir.
Diroctor's Cut
Yapımlarda yer alan kurgu ve montaj çalışanlarının yaptığı işin dışında yönetmenin kendi istediği biçimde kurguya verilen addır. Genellikle bu versiyonlarda çıkarılmış sahneler kullanılır ve filmin süresi uzar.
Distopik
Özgürlükleri elinden alınmış ve baskı altında yaşayan toplumlara verilen isimdir. Distopik film ve diziler genellikle global bir felaketin ardından olumsuz koşullarda yaşamak zorunda kalan toplumları anlatır.
Distopya
Özgürlüklerin kısıtlandığı insanlık için karanlık, umutsuz bir geleceği temsil eder. Baskıcı bir yönetim anlayışı söz konusudur. "Ütopya"nın karşıtı olarak kullanılır.
Diyalog
İki karakterin karşılıklı olarak girdiği konuşmalar diyalog olarak adlandırılır. Diyalog, olay örgüsü ve karakterler barındıran sanat eserleri için çok önemli bir faktördür.
Doğaçlama
Tiyatro, sinema, dizi gibi sektörlerde yer alan oyuncuların senaryoya bağlı kalmadan anlık yaptığı eklemelere “doğaçlama” denir.
Dolby
Ray Dolby tarafından kurulan Dolby, ses kalitesi arttırma, gürültü giderme, sesi kodlaştırma ve sıkıştırma gibi işler yapan bir şirkettir.
Dolgu Işık
Setteki anahtar ışığı dengelemek ve farklı tonlar katmak amacıyla kullanılan ışığa dolgu ışık denir. Genellikle ışığın yönünü yumuşatmak ve farklı bir tarz eklemek amacıyla kullanılmaktadır.
Dublaj
Film, dizi, reklam, tiyatro, oyun gibi eserlerin ana dillerinden herhangi başka bir dile çevrilme işlemine dublaj denir. Dublajlar, seslendirme sanatçıları tarafından yapılırlar.
Dublör
Film, dizi gibi yapımların tehlikeli sahnelerinde aktör ve aktrislerin yerine o sahneleri canlandıran kişilere dublör adı verilir.
Editör
Editör, en kısa tanımıyla düzenleyici anlamına gelmektedir. Yapım için çekilen görüntü ve alınan seslerin seçiminden, birleştirilmesinden ve çıkarılmasından sorumludur.
Efekt
Yapımları geliştirmek ve düzenlemek amacıyla kurgu aşamasında eklenen detaylara efekt denir. Efektler eskiden çekilen filmin karelerinin kesilip biçilmesiyle verilirken, günümüzde bilgisayar ve yapay zeka teknolojisiyle yapılmaktadır.
Ekspresyonizm
Dışavurumculuk olarak da adlandırılabilecek olan Ekspresyonizm, doğanın olduğu gibi aktarılmasından ziyade sanatçıların kendi benliklerinden, duygularından yola çıkarak eserlerini üretmesini ifade etmektedir.
Empresyonizm
Empresyonizm, bir diğer adı ile izlenimcilik; Doğada yer alan unsurların, sanatçı deneyimlerinin etkisi ile şekillenmesini anlatan bir akımdır. Fransa’da ortaya çıkmış olup, resim başta olmak üzere sinema dahil tüm sanat dallarını etkilemiştir.
End Credits
Bir yapımın bitiminde, projenin oluşturulma sürecinde yer alan isimlerin hiyerarşik sıralamasına göre yapılan kapanış jeneriğine “end credits” denir.
Epilog
Film, dizi, belgesel vb. eserlerde anlatılan hikayeyi bağlayacak şekilde oluşturulan bitiriş bölümüne “Epilog” denir.
Fade In
Sinematik bir biçimde karanlıktan sahneye geçiş efektlerine verilen addır. Genellikle açılış sahnelerinde görülür
Fade Out
Sinematik bir biçimde sahneden karanlığa geçiş efektidir. Genellikle çıkış sahnelerinde kullanılır.
Fisheye
Fisheye, Türkçede balık gözü anlamını taşımaktadır. 180 derecelik bir görüş açısı sağlayan merceklere verilen isimdir.
Flashback
Film ve dizilerde karakterlerin ve olayların geçmişine dönen sahnelere flashback denmektedir. Tarihteki ilk flashback, 1901 yapımı Histoire D’un Crime filminde kullanılmıştır.
Fokus/Focus
Kamera ile çekilen fotoğraf ve videolardaki netlik anlamına gelmektedir.
Foley
Yapımlarda karakter seslerinin dışındaki tüm efekt barındıran seslerin tasarlanmasına foley denir. Foley artistleri tarafından yapılan foleyler, ayak sesleri, hışırtılar, su sesleri, kavga sesleri vb. birçok efekti içerir. Foley terimi, bir Hollywood editörü olan Jack Foley’den gelmektedir.
Format
Bir dijital medya ya da televizyon kanalının belirli kanunlar ile korunan türlerine denir.
FPS
Fps, en kısa tabiriyle saniyelik görüntü sayısı anlamına gelmektedir. FPS değeri ne kadar yüksekse, görüntü o kadar kaliteli ve kesintisiz bir hale gelir. Sinemada genel olarak kullanılan FPS değeri 24’tür.
Gala
Bir yapımın ilk gösteriminin yapılacağı etkinliğe “gala” ismi verilmektedir. Tiyatro, opera, film gibi türlerde oldukça sık kullanılan gala, tüm ekibin ve medyanın dahil olduğu bir organizasyondur.
Gerçeküstücülük
1920’lerde başlayan, sürrelizm adıyla da bilinen gerçeküstücülük, bilinçaltının da dışavurulmasını amaçlayan bir sanat akımıdır. Persona, Stalker, The Lost Highway gibi filmler, gerçeküstücülük akımının sinemadaki temsillerine örnek olarak gösterilebilirler.
Gerilla Film
Genellikle düşük bir bütçeyle çekilmesine, basit ekipmanlar ve amatör oyuncular kullanılarak yürütülmesine rağmen büyük bir etki yaratan filmlere gerilla film denmektedir. Büyük yapım şirketlerinin altında kalmak yerine kendi ellerindeki imkanları kullanarak bir sükse yakalamayı planlayan bu filmler, maddi yöndeki eksiklerini yaratıcı ve farklı bakış açılarıyla tamamlar.
Gimball
Çekim yapılan kamera, fotoğraf makinesi gibi ekipmanların dengede durmasını sağlayan ekipmana gimball denir. Gimballar, görüntülerdeki titremeyi, hareket bozulmalarını önlemek için kullanılır. Ayrıca teknolojinin gelişmesiyle birçok efekt hareketini de sağlayan gimballar, sinematik çekimlerin zorunlu aleti haline gelmiştir.
Green Box
Dizi, film, belgesel gibi yapımlarda kullanılan, bir karakteri aslında olmadığı bir bölgedeymiş gibi gösterme tekniğine denir. Konumu farklı gösterilecek karakter yeşil bir perdenin önünde performansını sergiler, sonrasında kurgu ile arkasına istenilen görsel, konum, dekor eklenir.
Grip
Sinema, dizi gibi alanlarda işlerini yürüten set ve ışık ekibi, grip olarak adlandırılmaktadır.
Hit
Gişede ve insanlar arasında büyük bir popülarite yakalayan yapımlara “hit” denir.
Hollywood
Hollywood, dünyada sinema sektörünün maddi anlamda en güçlü olduğu, sinema tarihinin önemli bölümlerini kapsayan, birçok yeniliğin ve gelişmenin ilk kendisinden çıktığı Amerikan Sineması’yla özdeşleştirilen bir kavramdır.
Hot Seat
Çekime her şeyiyle hazır olan, halihazırda çekim yapılabilecek setlere “hot seat” denir.
Hyphenate
Bir yapımda birden çok önemli görev üstlenen kişiler için kullanılan bir terimdir. Hyphenhate Örnekleri: Örneğin Charlie Chaplin, çoğu yapımında hem oyuncu, hem yönetmen, hem de senarist olarak bulunmuştur.
Imax
Imax, “image maximum” kelimesinin kısaltmasıdır. Yüksek boyut, netlik ve kaliteye sahip film gösterim teknolojisi olan Imax, Imax Corporation şirketi tarafından bulunmuştur.
Intro
Bir filmin giriş jeneriğine verilen isimdir.
Işık Şefi
Film ve televizyon setlerinde ışıklardan sorumlu olan çalışana ışık şefi denmektedir.
İkonik
Dizi, film gibi yapımlarda, bazı sahneler ve karakterlerin klasikleşmiş halleri ve görüntüleri için kullanılan bir tanımlamadır.
İllüstratör
Bilgisayar ortamında çizim ve animasyon işlerini yürüten sanatçıya illüstratör denmektedir.
İmaj
Bir sinema terimi olan “imaj”, film şeridi üzerinde bulunan sahnelerin ham görüntüsüne denmektedir.
İmge
Zihinde tasarlanan, hayal ürünü olan ve somut olarak bulunmayan simgeleştirilecek idealara “imge” denir.
Janr
Janr, en kısa anlamıyla tür demektir. Film, dizi gibi yapımların kategorileştirilmesinde kullanılır.
Jenerik
Bir yapımın başında ve sonunda bulunan, yapımda yer alan yönetmen, oyuncu ve teknik ekip hakkında bilgi veren kısa videolara “jenerik” denir.
Jump Cut
Bir kurgu tekniği olan Jump Cut, çekilen bir görselin ortasındaki görüntünün silinerek başından en sonuna getirilmesidir.
Kaba Kurgu
Çekilmiş görüntülerin efekt yapılmadan önce, ham bir biçimde sıralanmasına “kaba kurgu” denir.
Kafa Boşluğu
Resim, fotoğraf, videografi gibi alanlarda bulunan bir kural olan kafa boşluğu, konu olarak alınan kişinin başının üstünde bir miktar boşluk bırakmaya denmektedir. Hiç kafa boşluğu bulunmadığında sıkışıklık hissi verilirken, çok verilen bir boşlukta da izleyici konudan kopabilir.
Kara Mizah
Komedinin bir alt türü olan kara mizah, hakkında konuşulamaz denilen konuların yanlış yönleri hakkında insanları hiciv yoluyla düşündürmeyi amaçlar. Din, siyaset, savaş, hastalık gibi konuları da kapsayan kara mizah, sınırsız bir konsepte sahiptir.
Katarsis
Arınma anlamına gelen Yunanca bir kelime olana katarsis, Aristoteles ve Platon gibi filozofların eserlerinde de yer etmiş olan bir kavramdır. Tragedyaların, onları izleyen yahut okuyan kişilerdeki etkisini betimleyen bu terim, psikolojide ise hastaların travmalarının onlara tekrar hatırlatılması ile gerçekleştirilen arınmayı ifade eder.
Kısa Metraj
Kısa Metraj , diğer bir adıyla kısa film, genellikle 40 dakikadan kısa olacak şekilde tasarlanan yapımlara denmektedir. Genellikle yönetmen, senarist gibi sinema emekçilerin ilk işlerinde kullandıkları daha düşük bütçelerle yapılan bu işler, sektöre giriş olarak kullanılmaktadır.
Kinetoskop
Lumiere Kardeşler’in yaptığı “Sinematograf” aletinin global bir hale bürünmesiyle Amerikalı mucit Thomas Edison’un yaptığı/yaptırdığı kinetoskop, sinematograftan sonra ortaya çıkan video kaydetme aletlerinden birisidir.
Klaket
Klaket, çekim yapılan her sanat türünde kullanılan bir ekipmandır. Kullanılma amacı sahne, sahnedeki çekim, çekimin tekrarı gibi bilgileri karıştırmadan kaydedebilmektir. Ayrıca klaketin çıkarttığı ses, sahne çekimi ve sahne sesinin kurgusunda senkronizasyonu sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Kontrast
Fransızca’dan dilimize geçmiş bir kelime olan kontrast, en kısa tabir ile karşıtlık/zıtlık demektir. Bir objeyi diğerlerinden ayırt etmek için renk çeşitliliğinin, tonların, parkaklığın derecelerinin belirlenmesine kontrast adı verilir.
Kritik
Kritik, işinde deneyimli ve yetkinliğe sahip kişiler tarafından sanat eserlerini incelemek amacıyla yazılan yazılara denmektedir.
Kulis
Tiyatro, film, dizi gibi eserlerin üretim süreçlerinde bulunan sanatçıların dinlenmesi, kostümlerini değiştirebilmesi, çalışmalarını yürütebilmesi ve misafirlerini ağırlaması için onlara özel olarak tahsis edilen odalara kulis denir.
Kurgu
Film, dizi, belgesel gibi yapımların çekimlerinin bitiminden sonra yapılan düzenlemelere kurgu denir.
Kült
Bir yapım türünden bahsederken akla gelen ilk örnekler için kullanılan bir terimdir.
Laterna Magica
Sinemanın temel araçlarından birisi olan projektörün babası olan Laterna Magica, tarihteki ilk projeksiyon cihazı olarak bilinmektedir.
Lead Man
Setin dekorlarından sorumlu olan çalışana “Lead Man” denmektedir.
Limited Edition
Limited Edition, sınırlı sayıda üretilen eserlere denmektedir.
Logline
Dizi, film gibi yapımların aşırıya kaçmadan tek cümlelik özetlerine logline denir. Logline’lerin öncelikli amacı sunulan kişinin dikkatini çekmek ve onu projeyi detaylı olarak incelemeye ikna etmektir.
Lumiere Kardeşler
Lumiere kardeşler, tarihteki ilk film yapımcılarıdır. Sinematograf adlı cihazın mucitleridir. Sinema tarihinin başlangıcını oluşturan isimlerdendirler.
MacGuffin
Filmin akışında sıradan ve basit gözüken fakat karakter çözümlemesi yahut akış açısından önemli bir yer kaplayan, çoğunlukla filmin sonunda dahi açıklanmayarak sır içerisinde kalan objelere "MacGuffin" denir.
Melodram
Dramı belirli sınırlar içerisinde hapseden bir tür olan melodram, üzüntülü, acı verici olayları konsept edinir. Bu konuları sade ve basit bir biçimde işlemeyi tercih eder.
Metafor
Metafor en kısa anlamı ile benzetme demektir. Mecaz, eğretileme gibi anlamları da bulunmaktadır. Anlatılmak istenen konunun karşı tarafa daha iyi bir biçimde geçirilebilmesi için metaforlar, sinema alanında da oldukça sık kullanılmaktadır.
Metot Oyunculuk
Metot Oyunculuk, Konstantin Stanislavsky'nin sistemine dayanan, sergilenen performansta samimiyetin, içtenliğin ve bürünülen hissiyatın izleyicilere geçirilmesinin önemini vurgulayan bir tekniktir. Kısaca bir oyuncunun oynadığı karaktere dönüşmesi denebilir.
Monolog
Monolog, bir karakterin tek yönlü yaptığı, hislerini ortaya döken konuşmasıdır. Sinemada ve tiyatroda genellikle karakter yalnız kaldığında kullanılmaktadır.
Montaj
Montaj, üretilen videografik içeriklerin düzenlenmesi ve sunuma hazır hale getirilmesi için yapılan işlemlerdir.
Motif
Bir sanat eserindeki yinelenen, sıklıkla vurgulanan ve bütünlük olarak ortaya çıkan anlam, konu, türe motif nedir.
Natüralizm
Doğayı ve dünyayı temel alan ve bu eksendeki bir anlatıya sahip olan akıma natüralizm adı verilir.
Non- Diegetic
Film, dizi gibi kurmaca yapımlarda yer alan karakterlerin doğrudan deneyimleyemediği ses, görsel gibi materyallere non-diegetic denir. Kurgu ve montaj ile eklenen, çekimlerin olağan akışında bulunmayan sesler, non-diegetic'tir.
Non-Theatrical
Herhangi bir ticari kaygı güdülmeden, okul, dernek, söyleşi, özel gösterim gibi etkinliklerde gösterime sunulmak üzere üretilen filmlere non-theatrical denmektedir.
One Shot
Kameranın hiç kapatılmadan ve kurguda cut işlemi yapılmadan sadece tek bir çekimle yapılan sahne, film, klip gibi video içeriklerine "one shot" denir.
Oscar
Oscar Ödülleri, diğer bir ismi ile Akademi Ödülleri; Kaliforniya merkezli bir sinema kurumu tarafından verilen ve 1928’den beri devam eden sinema sektörünün en büyük ve en prestijli organizasyonlarındandır.
Overshoot
Yedeklenme ve önlem amacıyla fazladan çekilen ek sahnelere “overshoot” denmektedir.
Özgün Senaryo
Geçmişte üretilmiş herhangi bir eserden ilham alınmayan ya da uyarlanmayan, tamamen senaristin kendi hayal dünyası ve ilhamıyla oluşturduğu senaryo metnine "özgün senaryo" denir.
Pan
Kameranın sağ ve sola döndürülme hareketine pan denir.
Paradoks
Paradoks en kısa tanımıyla çelişki ve aykırılık anlamına gelir. Sinemada paradoks, izleyicilerin kafasını karıştıran, algısını bozan ve net bir anlam çıkarmayı zorlaştıran filmlere denmektedir.
Paralel Kurgu
Paralel kurgu, aynı anda yaşanan birbirinden farklı iki olayın ekrana getirilmesini sağlamaktadır. Basit bir örnek olarak telefonla konuşma sahnelerinin büyük bir çoğunluğunda paralel kurgu kullanılmaktadır.
Perspektif
Perspektif, 2 boyutlu bir alana 3 boyutlu bir içeriğin yerleştirilmesini sağlayan çizim tekniğidir. Resimde, mimaride, mühendislikte, fotoğrafçılıkta ve sinemada oldukça sık kullanılmaktadır. Sinemada ise perspektif, çekim yapılacak ortamın, kadraja estetik bir biçimde alınmasıdır.
Piksel
Dijitalde, görüntüyü sağlayan ve düzenleme yapılabilen en küçük birime piksel denir. Piksel sayısının artması, görüntü kalitesinin de artmasını sağlar. 480p, 720p, 1080p gibi birimler, piksel sayısını içeren görüntü kalitesine yönelik birimlerdir.
Pilot Bölüm
Pilot bölüm, bir dizinin ilk bölümüne denmektedir. Bu ilk bölüm, üretilen yapımın seyircilerde nasıl bir etki yaratacağını öğrenmeye yaramaktadır. Yaratılan etki, dizinin geleceğini belirler. Pilot Bölüm’de başarılı olan bir dizinin yayın hayatına devamına izin verilirken, başarısız olur ise dizinin geleceği sallantıda olur.
Postmodernizm
Klasik anlatı sinemasının aksine işler yürütülen yapımların bütünlüğüne postmodern sinema denmektedir. Postmodern sinema belirli kalıpların arasında takılmadan perdeye aktarılır ve kesin kurallara bağımlı olmaz. Çoğunlukla geleceği ve geleceğin getireceği koşulları yansıtan yapımlar da postmodernizm başlığının altında barınmaktadır.
POV Çekim
Pov Çekim, insan gözünden yapılan çekimlere denmektedir. Kameranın duruş noktası karakterin bakış açısı ve hareketleridir. Pov çekimlerde yakalanan görüntü, size tamamen karakterin gördüklerini ve yaşadıklarını yansıtır. Hikaye anlatımında başvurulan bir çekim türü olan POV, sizi hikayenin içerisine almak amacıyla kullanılmaktadır.
Pozlama
Çekilen görüntü yahut videonun, doğru ve yeterli bir ışığa sahip olup olmadığını ayarlayan unsur pozlamadır. Pozlamanın amacı içerikteki ışığın kontrol edilmesidir. Sinematik anlamda verilecek duygunun, anlatının izleyiciye doğru bir biçimde aktarılmasını sağlayan önemli özelliklerden birisi de pozlamadır.
Preview
Preview en kısa tanımıyla önizleme anlamına gelmektedir. Yapımlarda genelde ilk yayınlanan tanıtıcı video ve fotoğraflar bu terimin altında toplanmaktadır.
Prime Time
Prime Time, insanların en çok televizyon izlediği saatlere denmektedir. Bölgeden bölgeye değişiklik gösteriyor olsa da genellikle 20.00 – 23.00 saatleri Prime Time olarak kabul edilir. Kanalların en büyük bütçeli ve prestijli yapımları bu saatlerde sergilenirler.
Prodüktör
Prodüktör bir filmin yapımcılığını yapan kişidir. Tıpkı bir genel müdür olarak örnekleyebileceğimiz yapımcı, bütçeyi bulur/yaratır, organizasyonu sağlar, gerekli atamaları yapar ve filmi başlatıp süreci yönetir.
Prolog
Film, dizi, belgesel vb. eserlerde anlatılan ana hikayenin öncesinin ele alındığı bölüme “Prolog” denir.
Prop Buyers
Sinema, dizi, tv programı gibi formatlarda, sanat departmanında çalışan “prop buyers”, sahne malzemelerini edinen ve satın alan personele denmektedir.
Protagonist
Yunanca’dan türemiş bir terim olan protagonist, hikayenin etrafına döndüğü baş kahraman anlamına gelmektedir. Belirli bir olay örgüsüne tabii olan yapımlarda olması zorunludur.
Prömiyer
Belirli bir sanat eserinin ilk temsiline prömiyer adı verilir. Yapımın içinde barınan set ekibinin, oyuncuların, yönetmenlerin ve onların misafirlerinin davetli olduğu prömiyerde, yapılan eser ilk kez izleyicilere sunulur.
Rabarba
Kalabalığın bulunduğu sahnelerdeki figüranların topluca konuşarak ortak bir anlam bütünlüğü içermeyen seslerle gürültü ve uğultu çıkarmasına "rabarba" denir.
Raw
Yüksek kalitede olan ve düzenleme gibi işlemlerin yapılmasını kolaylaştıran bir görüntü formatıdır. Fotoğraf ve videoda çekim sonrası işlemlerin kolaylaşmasını ve daha kaliteli bir içerik üretilebilmesini sağlayan RAW format, fotoğrafçılıkta ve videografide oldukça sık kullanılır.
Realizm
Realizm gerçekçilik anlamına gelmektedir. Felsefe, sanat, edebiyat, sinema, resim gibi birçok alanda kullanılan bir akımdır. Romantizme karşı bir tepki olan realizm, tamamen insan doğasına uygun ve hayatın olağan akışını dürüst bir biçimde gösteren bir gerçeğe dayalıdır. Sinemada realizm dendiğinde akla ilk gelen dönem İtalyan Yeni Gerçekçiliği’dir.
Rejisör
Tiyatro, sinema, dizi gibi sanatlarda rolleri dağıtan, setin yöneticisi olan, müzik, ışık, görüntü gibi alanların düzenlemesini yapan kişiye rejisör denmektedir. Yönetmenin eski tip adı olarak da görülebilir.
Remake
Remake, yapılmış bir dizi yahut filmin farklı insanlar tarafından tekrar çekilmesidir. Remake konusu sinemada çok hassas bir konudur. Kimi zaman remake filmler esas filmin üstüne çıkarken, kimi zaman eski filmlerin yanından bile geçememektedir.
Rembrandt Aydınlatma
Ünlü ressam Rembrandt Harmenszoon van Rijn’in geliştirdiği bir teknik olan Rembrandt Aydınlatma; vurulan ışığın insan yüzünün 1/3’ünü gölgede bırakmasıyla oluşturulur. Rembrandt’ın portlerinden yola çıkan bir teknik olan bu aydınlatma, önce fotoğrafçılık sonra da sinemada oldukça sık kullanılan bir teknik haline gelmiştir.
Replay
Replay, en kısa tabir ile tekrar oynatma, görüntüleme anlamına gelmektedir.
Retrospektif
Retrospektif, sanatçının kariyer geçmişine bir bakış olarak tanımlanabilir. Sanatçının çeşitli dönemlerde ürettiği yapımların listesine retrospektif denir.
Röprodüksiyon
Röprodiksiyon, herhangi bir sanatsal içeriğin orjinaline uygun halde üretilen kopyasına denmektedir.
Sanat Yönetmeni
Bir kıdemli set çalışanı olan sanat yönetmeni, filmin temasına, dönemine, anlatısına uygun bir biçimde kostümleri, müziği, dekoru ve mekanı düzenler ve çalışanlarını yönlendirir.
ScreenX
İnsan gözünü taklit eden ScreenX, ana perdesinin yanında sağ ve sol boşluklara da sinema perdesi ekleyerek, 270 derecelik bir görüntü aktarımı sağlamaktadır. Panoramik izlemeyi, izleyicileri olaya dahil etmeyi ve daha heyecanlı bir sinema deneyimi yaşatmayı sağlar.
Sekans
Birbiri ile mantıksal yahut zamansal ilişkisi olan sahnelerin bir araya gelmesine sekans denmektedir.
Sembolizm
Sembolizm, yansıtılan sanat eserinde farklı simge ve sembollerin anlamlarının birleştirilerek kullanılmasını amaçlayan bir akımdır.
Senkronizasyon
Senkron en kısa anlamıyla eşleme demektir. Film, dizi, belgesel gibi yapımlarda görüntü ve sesin birbiriyle denk hale getirilmesine senkronizasyon denmektedir.
Set
Tiyatro, film, dizi gibi yapımların gerçekleştiği alana set adı verilmektedir.
Shotgun Mikrofon
Bir çubuğa bağlanan ve geniş bir alıcıya sahip olan shotgun mikrofonlar, film, dizi, reklam gibi alanlarda kullanılmaktadır. Diğer bir ismi ile Boom Mikrofonlar; çekim yapılacak alanın dışındaki seslerin alınmamasını ve karakter seslerinin doğru biçimde alınmasını sağlamaktadır.
Reyting
TV'de yer alan bir programın izlenme oranına reyting denir. Reytinglerin ölçümünü sağlayan aygıta peoplemeter ya da reyting cihazı denir. Farklı sosyokültürel ve sosyoekonomik birey ve toplulukların evlerine kurulan peoplemeterlar, çeşitli kategorilerde ölçüm yapmaktadır.
Sinefil
Sinema, film, dizi, belgesel gibi yapımları çok fazla tüketen ve bunlara düşkün olan bireyleri tanımlayan bir terim olan "sinefil" özünde ironi içermektedir.
Sinematograf
Lumiere kardeşlerin 1895’te icat ettiği, sinema tarihinin kapılarını aralayan, video kaydetmeye yarayan bir icattır.
Sinematografi
Film, dizi, reklam gibi videografi ögeleri içeren çekimlerde yapılan aydınlatma, kamera seçimi, çekim açısı gibi unsurların düzenlenme ve yönetilme biçimine
Sinopsis
Senaryonun ana hatlarını içeren metin biçimine "sinopsis" denir. İçeriği kısa şekilde özetlemek amacıyla kullanılır.
Sitcom
Durum komedisi anlamına gelen sitcom, genellikle belirli alanlarda ve mekanlarda geçen, karakterler arasındaki olayların mizahını yapan bir türdür. Dizi sektöründe oldukça sık kullanılmaktadır.
Slow Motion
Videografideki yavaşlatılmış çekimlere slow motion denmektedir. Ağır çekim olarak da bilinen slow motion, daha estetik ve sinematik bir görüntü yakalamak amacıyla kullanılmaktadır.
Soundtrack
Bir film ya da dizi için yapılan müziklere “soundtrack” denir. Yüksek bütçeli prestijli yapımlarda, ünlü sanatçıların yaptığı soundtrackler bulunmaktadır. Ayrıca Akademi (Oscar) Ödülleri’nde “En İyi Soundtrack” kategorisi bulunmaktadır.
Spaghetti Western
Avrupa'da, 1960'lı yıllarda genellikle İtalyan yönetmen ve yapımcılar tarafından çekilen kovboy filmlerine "sphagetti western" denir. Amerikalılar tarafından küçümseme amacıyla bu isim takılmıştır.
Spin-Off
Spin Off, genellikle tutan bir yapımın içerisindeki bir karaktere özel olarak yapılan dizi ve filmlere denmektedir. Seçilen karakter, yeni yapımın başrolü haline gelir ve onun hikayesi anlatılır.
Spoiler
Spoiler, bir film ya da dizinin ilerleyişi hakkında istemsiz olarak verilen bilgilere denmektedir. Bu bilgiler bir karakterin ölümü, dizinin finali ya da bir gizemin çözülüşü olabilir.
Stop Motion
Stop Motion, fotoğraf karelerinden bir film üretme sanatıdır. Filmde kullanılacak objelerin karesinin çekilip, sonra hareket ettirilerek tekrar tekrar çekilmesiyle oluşan stop motionlar, büyük emek isteyen bir sinema alt kategorisidir.
Storyboard
Bir filmin çekim senaryosunun desteklenmesi için basit taslak çizimler haline getirilmesine "storyboard" denir.
Suflör
Tiyatro ve film, dizi çekimlerinde oyuncuların diyalog ve senaryoyu unuttuğu anlarda fısıltı eşliğinde onlara bilgi veren çalışanlara suflör denir.
Sneak Peek
Bir sinema & dizi terimi olan "sneak peek", bir film ya da dizinin kısa bir bölümünün üzerinde hiçbir oynama yapılmadan yapımdaki haliyle gösterime sunulmasıdır. Sneak Prewiev olarak da bilinen bu terim, izleyicilerin ilgisini çekme amacıyla kullanılmaktadır.
Teaser
Teaser, bir yapımın kısa bir biçimde tanıtılmasını sağlayan video türüdür.
Tilt
Kameranın yukarı aşağıya doğru hareketine tilt denmektedir.
Trailer
Trailer ya da diğer adıyla fragman, bir filmin içeriğini ve merak uyandırıcı sahnelerini içeren, potansiyel izleyicileri yapımı izlemeye teşvik eden detaylı videolara denir.
Tretman
Bir senaryonun detaylı bir biçimde özetlenmesine tretman denir. Genellikle 40 sayfa civarında olan tretmanlar, karakter özellikleri, filmin olay örgüsü, düğümler ve çözümleri gibi konuları içerir.
Tripod
Fotoğraf ve videografi alanlarında, kameranın sallanma, titreme gibi hatalardan arındırılması amacıyla, cihazı sabit bir biçimde tutan ekipmana “tripod” denir.
Type Casting
Bir oyuncunun kendi kişilik özelliklerini içeren ya da daha önce canlandırdığı bir karaktere benzeyen bir rol almasına “type casting” denir.
Undershoot
Film, dizi, belgesel gibi yapımların çekim sürecinde eksik kalan sahneleri tamamlamak amacıyla çekilen kısa ek sahnelere “undershoot” denir.
Upstage
Upstage, en kısa tabiriyle rol çalmak anlamına gelir. Bir çekim sırasında, kamera karşısındaki oyuncunun önüne daha az önemde bir figüranın geçip kadrajı bozmasına “upstage” denir.
Uyarlama Senaryo
Tiyatro, roman, dizi, film, anı gibi olaylardan esinlenilerek üretilen senaryo metinlerine uyarlama senaryo denmektedir.
Üç Nokta Aydınlatma
Çekilecek konunun etrafına, sistemli bir biçimde arka, anahtar ve dolgu ışığın getirilmesiyle oluşturulan ışık tekniğine üç nokta aydınlatma denmektedir. Sinemanın temel ögelerinden birisidir.
Üçler Kuralı
Üçler Kuralı, altın oran üzerinden şekillenen bir kompozisyon ögesidir. Ekranın 9 eşit parçaya bölünmesi ile birlikte, tam orta bölümün sağ ve soluna ön plana alınan konun yerleştirilmesi ile oluşmaktadır.
Vertigo Efekti
Bilinç algısını bozan, insanı tedirgin etmeye yarayan bir terim olan vertigo efekti, Hitchcock’un geliştirdiği bir kamera tekniğidir. Vertigo filminde kullanılmasından ötürü bu isimle anılmaktadır. Kamera ile konunun üzerine giderken zoom out yapılmasıyla oluşturulur.
Viewer
Viewer en kısa tanımıyla izleyici anlamına gelmektedir. Bir yapımı sinemada, dijitalde, festivalde kısacası herhangi bir yerde izleyen bireyler “viewer” olarak adlandırılır.
White Balance
Yansıtılan konuya ve dramatik örgüye göre renklerin doğallaştırmasını sağlayan sisteme “white balance” ya da “beyaz ayarı” denir.
Wide Angle
Wide Angle en basit tabir ile geniş açı anlamına gelir. 10mm/24mm aralığında olan lensler geniş açılı bir görüntü sağlamaktadır.
Wide Screen
Wide Screen en basit tabir ile geniş ekran anlamına gelmektedir. Sinemaların perdelerinin verdiği görüntü “wide screen” olarak adlandırılır.
Wipe
Wipe, videolarda kullanılan bir silme efektidir.
Yaka Mikrofonu
Yaka mikrofonu, sinema, film, dizi, talk show gibi programlarda seslendirme için kullanılan bir ekipmandır. Ağıza yakın bir bölgeye kurulması ile temiz bir ses alınmasına olanak sağlar.
Yeşilçam
Yeşilçam, en basit tabir ile Türk sineması için kullanılmaktadır. Dönemin ünlü film yazıhanelerinin İstanbul Beyoğlu’ndaki Yeşilçam Sokağı’nda bulunmasına ithafen, bu isimle anılmaktadır.
Z - Movie
Çoğunlukla bağımsız sinema janrında bulunan, düşük bütçeli ve yoğun bir hazırlık olmaksızın çekilen yapımlara Z-Movie denmektedir. Genellikle oyuncu ve yönetmenlerin ilk denemeleri z-movie kapsamındadır.
Zoom In
Bir çekimde yapılan yakınlaştırma hareketine “zoom-in” denir.
Zoom Out
Bir çekimde yapılan uzaklaştırma hareketine “zoom-out” denir.
Zeppelin
( Zeppelin Windscreen) Rüzgâr sesini azaltmayı sağlayan bir mikrofon tipi.